Voor het eerst wordt een tentoonstelling gewijd aan de Nederlandse ‘erewoordweigeraars’ in de Tweede Wereldoorlog, in het bijzonder hen die afkomstig waren uit Nederlands-Indië: de katjongs. Wie waren zij, hoe brachten zij hun dagen door, op welke manieren trachtten zij te ontsnappen, en wie lukte dat?

14.400 Nederlandse beroepsmilitairen tekenden op 14 juli 1940 de ‘Erewoordverklaring’ aan de Duitsers. Daarin beloofden zij de wapens niet meer op te nemen tegen de bezetter. Zij werden op vrije voeten gesteld. Slechts 68 officieren weigerden. Zij werden op transport gezet naar Duitsland. Opvallend was dat de meesten behoorden tot het kleinste militaire onderdeel op dat moment aanwezig in Nederland, het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL). 36 mannen – meer dan de helft van de 68 niet-ondertekenaars – waren bovendien geboren in Nederlands-Indië. Het grootste gedeelte van de groep verbleef de rest van de oorlog achtereenvolgens in krijgsgevangenenkampen in het Duitse Soest, Juliusburg, Colditz, Stanislauen Neubrandenburg.

Over de spectaculaire ontsnappingspogingen uit Colditz – soms met succes, soms ook met tragische afloop – zijn ooit een film en een populaire tv-serie gemaakt. Die doen het voorkomen alsof die waagstukken vooral een Engelse aangelegenheid waren. In werkelijkheid hadden ook Fransen, Polen en Nederlanders daaraan hun deel, en de meeste Nederlanders behoorden tot het KNIL.

De tentoonstelling ‘Katjongs in Colditz. Erewoordweigeraars en hun ontsnappingen 1940-1945′ is in opdracht van Museum Bronbeek samengesteld door Herman Keppy en Esther Wils. Er zijn foto’s, illustraties, originele documenten en voorwerpen te zien uit de collecties van Museum Bronbeek en het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) en uit particuliere collecties, waaronder die van verzamelaar Johan van Hoppe en de familie Goedkoop. Voor meer informatie kunt u kijken op de website van het museum.

Boven op de poster: het slot Colditz. Onder: jonge cadetten van de Koninklijke Militaire Academie en een stoker (Wim de Lange, met stropdas) van de Koninklijke Marine in gevangenschap in Duitsland op hun slaapzaal. Allen hadden de wieg staan in Nederlands-Indië.

Tentoonstelling ‘Katjongs in Colditz. Erewoordweigeraars en hun ontsnappingen 1940-1945’
Datum: tot en met 31 december 2018
Tijd: het museum is open van dinsdag tot en met zondag van 10.00 tot 17.00 uur.
Gesloten op maandagen en op 1 januari en 25 december.
Locatie: Velperweg 147, Arnhem